via communicatie naar verandering

‘Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht’

De effecten van overheidscommunicatie zijn beperkt. Dat is aangetoond in een recente studie ‘Schaken op verschillende borden’ in opdracht van het Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties. De vraag die is beantwoord: of met behulp van communicatie de perceptie van overlast, verloedering, radicalisering of maatschappelijke onrust bij burgers kan worden beïnvloed.

Dichtbij en veraf

Belangrijkste conclusie is dat er onderscheid moet worden gemaakt tussen ‘dichtbij’ en ‘veraf’. Uit de vele veiligheidsmonitoren die Nederland rijk is, was al eerder gebleken dat burgers hun eigen buurt als veilig kunnen beschouwen terwijl zij Nederland, dat wil zeggen de samenleving als geheel, als steeds onveiliger bestempelen. Bij ‘dichtbij’ spelen de eigen ervaringen van burgers een rol waarbij de ‘ervaren gemeenschappelijke krachtdadigheid’ grote invloed heeft op de perceptie. Een actieve wijk levert een positiever beleving van de kwaliteit van die wijk op. Lezen in de krant dat Nederland verloedert, heeft eveneens grote invloed op de beleving van de maatschappelijke stand van zaken. Dit ‘veraf’ wordt gevormd door de politiekpublicitaire omgeving. Schnabel (2001) vatte dit als volgt samen: ‘Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht.’

Agenderende werking

Een tweede belangrijke conclusie is dat overheidscommunicatie vaak een negatieve perceptie bij burgers veroorzaakt, bijvoorbeeld dat het gedrag van jongeren steeds problematischer wordt, zelfs wanneer dit gedrag van jongeren feitelijk en aantoonbaar is verminderd! Hoe burgers aankijken tegen verschijnselen als verloedering, veiligheid en polarisatie heeft dus niet per definitie iets te maken met de feitelijke situatie. Overheidscommunicatie heeft daarmee onbedoeld een agenderende werking. Zo vonden Wunsch en Hohl in 2009 dat na de verspreiding van een nieuwsbrief door de politie, significant meer buurtbewoners overlast en verloedering als een probleem van hun wijk beschouwden.

Einde van overheidscommunicatie?

De Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties verbindt aan het onderzoek de conclusie dat de overheid zich moet terugtrekken en het adagium ‘geen communicatie, tenzij…’  moet gaan hanteren. Eén ‘tenzij’ betreft crisissituaties. De andere is dat overheidscommunicatie ‘dichtbij’ mensen wel effecten kan hebben. Dit pleit voor het beleggen van communicatie bij professionals die directe contacten in wijken onderhouden zoals politie en welzijnswerkers. In ieder geval kunnen de ministeries stoppen met een aantal postbus 51 campagnes, zoveel is wel duidelijk. Dit lijkt het einde van de overheidscommunicatie. Of wordt het kind straks met het badwater weggegooid? Een ander scenario is dat overheidscommunicatie zich ontwikkelt tot een nieuwe professie waarin niet massamediale campagnes maar de ondersteuning van professionals dichtbij burgers centraal komt te staan. Het rapport ‘Schaken op verschillende borden’ is een wetenschappelijke maar zeker ook politieke voorbode van de verandering die de overheidscommunicatie in Nederland zal doormaken de komende jaren. Een must voor elke beslisser en communicatieprofessional bij de overheid.

Bron:  Schaken op verschillende borden, Evidence Based strategieën voor communicatie over overlast en verloedering, maatschappelijke onrust, polarisatie en radicalisering. Een onderzoek naar de (on)mogelijkheden, uitgevoerd door IVA, download via: http://bit.ly/mpPTxh

Nancy van der VinDit artikel is geschreven door: Nancy van der Vin (66 Posts)

Filtercommunicatie wordt geleid door Nancy van der Vin (1964), een ervaren, breed inzetbare organisatieadviseur én communicatiemanager. Gespecialiseerd in communicatie bij veranderingsprocessen en reorganisaties. Een snelle denker die gemakkelijk schakelt: tussen strategie, beleid en uitvoering; tussen organisatie en communicatie. Taalgevoelige analytica die goed op koers blijft in een complexe omgeving met tegengestelde belangen. Denker én doener. Uitgebreide ervaring bij: rijks- en gemeentelijke overheden zoals politie, Belastingdienst, Douane, brancheverenigingen en gemeenten, (geestelijke) gezondheidszorg, en zakelijk dienstverlening. Enthousiast, betrokken, sociaal en overtuigend. Near native in de Engelse taal, in woord en geschrift.