via communicatie naar verandering

Het communicatieboek van de maand augustus: Switch van Chip en Dan Heath

De reden voor mij om Switch (2010) te lezen was dat ik ergens las dat zij fans zijn van het werk van Kotter. Dat was een aanbeveling en toen ik de ondertitel van Switch zag, Veranderen als verandering moeilijk is, was ik verkocht: welke veranderspecialist wie wil nu niet kunnen (helpen) veranderen als het moeilijk is? Voor €20 had ik het boek in huis via een van de bekende boekensites.

Gedragsverandering

Het uitgangspunt van het boek is eenvoudig: ‘Om iets te laten veranderen, moet iemand anders gaan handelen.’ Verandering draait om gedragsverandering. Je wilt stoppen met roken, je wilt dat je kinderen hun eigen rommel opruimen, je medewerkers moeten zich klantgerichter gedragen. Als je gedrag wilt veranderen, moet je: de situatie veranderen, het hart en het hoofd beïnvloeden. Voor het hart en het hoofd gebruiken de schrijvers de metafoor van de Berijder (ratio en zelfbeheersing) en de Olifant (emotie). Daarbij is het probleem van veranderen dat Berijder en Olifant het zelden eens zijn. De strijd tussen verstand en emotie is natuurlijk bekend. De handvatten die de auteurs geven om deze strijd te beslechten, zijn ook niet nieuw :

  • Stuur de Berijder aan, bijvoorbeeld met kristalheldere doelen en door de vraag te stellen: Wat werkt er wel en hoe kunnen we daar meer van doen?
  • Motiveer de Olifant door het gevoel aan te spreken, bijvoorbeeld door te visualiseren in plaats van te argumenteren.

Analoog aan Kotter en Cohen moet de strategie bij veranderingen zijn zie- voel- verander en niet, zoals meestal gebeurt, analyseer- denk- verander. Toch zit de waarde van Switch niet in deze inzichten maar in een derde handvat: Effen het pad.

Geen communicatie, effen het pad

De paradigmawijziging voor vele (verander)managers en adviseurs is dat je het niet altijd over verandering hoeft te hebben, om verandering te bewerkstelligen. Wat lijkt op een mensenprobleem is vaak een situatieprobleem. Zo eten mensen aantoonbaar minder als je ze kleine borden en klein bestek geeft. De auteurs zeggen het zo: ’Het aanpassen van de omgeving draait om het makkelijker maken van de juiste gedragingen en het moeilijker maken van de verkeerde gedragingen.’ Denk aan de 1-click ordering van Amazon, die heeft de verkopen flink doen stijgen. Deze benadering heeft grote implicaties voor managers en communicatieadviseurs: niet de Pavlov van een grote communicatiecampagne maar creatief nadenken over ingrepen in de omgeving. Dat is andere koek dan de postercampagne en de nieuwsbrief.

Lezen of niet lezen?

Misschien was het de associatie met het niveau van P. Kotter waardoor Switch mij tegenviel. Of misschien was het de slechte vertaling. De toegevoegde waarde van Switch is dat het boek onderbouwt dat het wegnemen van belemmeringen een belangrijke onderdeel zou moeten zijn van elke veranderaanpak. Het is wel jammer dat zij daar de organisatorische context niet bij betrekken. De Switch is kennelijk te bereiken los van de invloed van bijvoorbeeld leiding en cultuur. Chip en Dan Heath lijken geinspireerd door het werk van het Brief Therapy Center (Palo Alto), maar dit onderzoek was altijd gericht op de psychotherapeutische setting van een behandelaar en zijn patient. Verder stellen zij, als echte Amerikanen, veranderen als een piece of cake voor. Voorbeelden uit Kenia, Vietnam en de lokale supermarkt in West-Virginia tonen volgens de gebroeders in gelijke mate de werking van hun drietrapsraket aan, terwijl er toch sprake is van onvergelijkbare dynamiek, cultuur en context. Persoonlijk blijf ik zitten met de rol van leiding in organisaties: daar gaan Chip en Dan niet op in terwijl hun leermeester Kotter in meer dan een onderzoek heeft aangetoond dat leiding en (gedrags)verandering op een bijna symbiotische manier met elkaar zijn verbonden. Maar goed, zet je me het mes op de keel, dan is het advies: kopen.  Switch is vermakelijk, voldoende onderbouwd en zet aan tot nadenken. Dat kan je niet van elk boek zeggen.

Nancy van der VinDit artikel is geschreven door: Nancy van der Vin (66 Posts)

Filtercommunicatie wordt geleid door Nancy van der Vin (1964), een ervaren, breed inzetbare organisatieadviseur én communicatiemanager. Gespecialiseerd in communicatie bij veranderingsprocessen en reorganisaties. Een snelle denker die gemakkelijk schakelt: tussen strategie, beleid en uitvoering; tussen organisatie en communicatie. Taalgevoelige analytica die goed op koers blijft in een complexe omgeving met tegengestelde belangen. Denker én doener. Uitgebreide ervaring bij: rijks- en gemeentelijke overheden zoals politie, Belastingdienst, Douane, brancheverenigingen en gemeenten, (geestelijke) gezondheidszorg, en zakelijk dienstverlening. Enthousiast, betrokken, sociaal en overtuigend. Near native in de Engelse taal, in woord en geschrift.